Viêm da tiếp xúc dị ứng thuộc bệnh lý chàm cơ địa hay còn gọi là chàm thể tạng khá phổ biến và không có tính lây nhiễm. Đây được xem là phản ứng viêm cấp của da với một số yếu tố trong môi trường khi tiếp xúc như hóa chất (axit, kiềm, dung môi, muối kim loại), xà phòng (chất mài mòn, chất tẩy rửa), cây cối (hoa trạng nguyên, ớt), chất dịch cơ thể (nước tiểu, nước bọt), môi trường (độ ẩm thấp, nhiệt độ cao, ma sát cao),... Cùng tìm hiểu thêm!
Viêm da tiếp xúc dị ứng - triệu chứng và dấu hiệu
Viêm da tiếp xúc dị ứng là phản ứng viêm cấp hoặc mạn tính của da với một số yếu tố trong môi trường khi tiếp xúc với da, là bệnh thường gặp. Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi, mọi giới và mọi nghề khác nhau. Bệnh tiến triển dai dẳng, hay tái phát nếu không phát hiện và loại trừ được dị nguyên. Viêm da tiếp xúc dị ứng chiếm 80% trong tất cả các trường hợp viêm da tiếp xúc. Đó là một phản ứng viêm không đặc hiệu đối với các chất tiếp xúc với da khi hệ miễn dịch không được kích hoạt.
Viêm da tiếp xúc dị ứng khiến làn da đỏ, nổi mụn và gây đau đớn. (Ảnh: Sưu tầm Internet)
Viêm da tiếp xúc dị ứng có thể xảy ra cấp tính gây đỏ da, phù nề và mụn nước với các mức độ khác nhau hoặc tiến triển mạn tính. Ngày nay các nhà khoa học đã xác định được hơn 3700 dị nguyên gây viêm da tiếp xúc dị ứng ở người.
Những nguyên nhân nào gây viêm da tiếp xúc dị ứng?
Viêm da tiếp xúc dị ứng là một phản ứng quá mẫn chậm. Các dị nguyên chính gây bệnh bao gồm:
- Họ kim loại: nickel, cobalt, chromates đồng
- Họ thuốc bôi: chất màu, dung dịch dầu
- Một số băng dính, chất dẻo, cao su
- Thực vật
- Ánh sáng
Viêm da tiếp xúc dị ứng vùng quanh mắt do Tinosorb S có trong kem chống nắng. (Ảnh: Sưu tầm Internet)
Viêm da tiếp xúc dị ứng vùng đeo nhẫn do Nikel. (Ảnh: Sưu tầm Internet)
Triệu chứng lâm sàng
Thương tổn cơ bản: phụ thuộc vào mức độ nặng, vị trí và thời gian bị bệnh, viêm da tiếp xúc dị ứng có thể cấp hoặc mạn tính.
- Viêm da tiếp xúc dị ứng cấp tính là dát đỏ, ranh giới rõ, phù nề, trên mặt có mụn nước, sần, trường hợp phản ứng mạnh có bọng nước kết hợp lại với nhau thành mảng. Bọng nước vỡ để lại vết trợt tiết dịch và đóng vảy tiết. Cơ năng có ngứa.
Viêm da tiếp xúc dị ứng giai đoạn cấp tính. (Ảnh: Sưu tầm Internet)
- Viêm da tiếp xúc dị ứng bán cấp là những mảng dát đỏ nhẹ, kích thước nhỏ, trên có vảy da khô, đôi khi kèm theo những đốm màu đỏ nhỏ hoặc những sẩn chắc, hình tròn.
Viêm da tiếp xúc dị ứng giai đoạn bán cấp. (Ảnh: Sưu tầm Internet)
- Khi tiến triển mạn tính thường có lichen hóa, da dày, nếp da sâu thành những đường kẻ song song hoặc hình thoi, bong vảy da cùng các sẩn vệ tinh, nhỏ, chắc, hình tròn, phẳng, những vết trầy xước, dát đỏ và nhiễm sắc tố.
Viêm da tiếp xúc dị ứng giai đoạn mạn tính. (Ảnh: Sưu tầm Internet)
Bệnh thường gặp ở người đã mẫn cảm với dị nguyên gây viêm da tiếp xúc. Khởi đầu, tại vị trí da tiếp xúc lại với dị nguyên (48 giờ trở lên) xuất hiện thương tổn. Về sau, mỗi khi tiếp xúc với dị nguyên thì thương tổn xuất hiện nhanh hơn. Đa số trường hợp thương tổn vượt qua giới hạn vùng da tiếp tiếp xúc với dị nguyên, có thể rải rác ở những nơi khác.
- Thương tổn thứ phát: mảng sẩn ngứa, rát đỏ lan tỏa và hơi thâm nhiễm ở xa thương tổn ban đầu, có tính đối xứng. Trên mặt các dát đỏ rải rác có các mụn nước nhỏ, hiếm hơn là hồng ban đa dạng, thương tổn hình huy hiệu. Trường hợp nhạy cảm có thể lan tỏa toàn thân. Nếu loại bỏ được nguyên nhân bệnh sẽ khỏi, khi tiếp xúc trở lại với dị nguyên cũ bệnh tái phát.
- Cơ năng: ngứa nhiều, có thể có cảm giác nhức nhối và đau nếu bệnh nặng.
Các xét nghiệm hỗ trợ chẩn đoán và tìm nguyên nhân
Mô bệnh học:
- Ở thể cấp tính có xốp bào rất mạnh, phù gian bào, thâm nhiễm các lympho bào và bạch cầu ái toan vào thượng bì, bạch cầu đơn nhân và mô bào ở trung bì.
- Ở thể mạn tính, cùng với xốp bào là hiện tượng tăng gai làm mào liên nhú kéo dài xuống. Các nhú bì nhô cao và mở rộng, có hiện tượng dày sừng và thâm nhiễm lympho bào.
Test áp da (Path test)
Test áp da được bác sĩ chuyên khoa thực hiện để tìm căn nguyên gây viêm da tiếp xúc dị ứng. (Ảnh: Sưu tầm Internet)
Phương pháp điều trị
Để chữa khỏi bệnh viêm da tiếp xúc dị ứng, điều quan trọng nhất là cần tìm được dị nguyên và ngừng ngay việc tiếp xúc với dị nguyên đó lại.
- Viêm da dị ứng cấp tính, lan tỏa toàn thân có thể chỉ định corticoid toàn thân liều thấp prednisone 15-20mg/ngày x 3 ngày sau giảm liều xuống 5mg/ngày x 3 ngày rồi ngừng điều trị.
- Điều trị tại chỗ phụ thuộc vào giai đoạn của bệnh, thường sử dụng các chế phẩm có corticoid
- Kháng histamine đường uống giúp giảm ngứa
Bài viết trên đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về bệnh viêm da tiếp xúc. Nếu bạn còn thắc mắc cũng như có mong muốn được tư vấn thêm về loại bệnh da liễu này, hãy liên hệ với phòng khám chuyên khoa da liễu La Hues.
Chúc các bạn nhiều sức khỏe!
